Onze rijke geschiedenis
Ongeveer 150.000 jaar geleden, in de voorlaatste ijstijd, ontstond het ‘exotische’ landschap van Berg en Dal: de stuwwal, als een golvend landschap met een bijzondere flora en fauna. Sporen van jagers en verzamelaars uit de periode 15.000/9.000 voor Christus laten zien dat deze stuwwal al vroeg bewoond werd. Vanaf 5.000 voor Christus namen de agrarische activiteiten toe en vondsten uit de Bronstijd (2.100-800 v. Chr.) wijzen op een permanente aanwezigheid. Uit de IJzertijd (800-10 v. Chr.) resten zelfs nog enkele grafheuvels in het nabijgelegen bosgebied. In de periode die daarop volgt, heersten de Romeinen. De huidige stad Nijmegen en het omliggende gebied was voor hen een belangrijkcentrum van waaruit zij heersten over de regio. In en rond het huidige landschapspark ligt een dal met opvallend rechte wanden. Die maken duidelijk dat het geen natuurlijk dal is, maar een dal dat gegraven is door de Romeinen, waarschijnlijk voor watervoorzieningen. Zo groeiden Berg en Dal en Nijmegen uit tot een ontmoetingsplek van verschillende culturen, waar na de Romeinen en Bataven ook de Duitse vorsten en Gelrese hertogen stil hielden. Noodgedwongen vanwege de stuwwal of om elkaar te ontmoetten vanwege de omstandigheden aan de overkant van de rivieren, waar internationale zaken werden gedaan tussen Noord -en Zuid-Nederlandse al dan Spaansgezinde gezanten, stadhouders en regenten. Kortom: een plek waar van oudsher legers, soldaten, reizigers en handelaren tot stilstand kwamen vanwege de natuurlijke barrière, vanwege de mogelijkheid om spreken over zaken van leven of dood, of -misschien toen al -vanwege de schoonheid van het landschap.
Heilig Land
Meer dan een eeuw geleden werd een begin gemaakt van het realiseren van een indrukwekkend park op deze stuwwal ten zuiden van Nijmegen. De katholieke priester Arnold Suys richtte in 1911 de Heilig Landstichting op. Dit deed hij in samenwerking met architect Jan Stuyt en kunstenaar Piet Gerrits, met wie hij samen een tijdlang in het Heilig Land verbleef. Het drietal was zo onder de indruk van hun ervaringen aldaar, dat ze deze beleving ook mogelijk wilden maken voor mensen uit Nederland en omringende landen die niet af konden reizen naar het Midden-Oosten. Het heuvelachtige heidelandschap vormde een perfecte locatie om de imitatie van het Heilig Land aan te leggen. Zo ontstond een uitgebreid devotiepark. Bezoekers konden een route volgen langs markante gebeurtenissen uit het evangelie, die zo nauwkeurig mogelijk waren uitgebeeld. In de omgeving van het terrein vonden verschillende kloosters in de jaren erna een plek. Ook landden er verschillende zorginstellingen zoals van oudsher in de beweging van de Moderne Devotie gestimuleerd werd. In 1923 vestigde zich op een kilometer afstand ervan de katholieke universiteit van Nijmegen.
Van Bijbels Openluchtmuseum naar Orientalis
Zo ontstond op een terrein van meer dan 100 ha een uniek museumpark met een omvangrijk ensemble van bijzondere gebouwen en objecten. Aanvankelijk stond de geboorte en het leven en lijden van Jezus Christus centraal, maar vanaf de jaren zestig ontstond een steeds bredere presentatie van het leven in het (historische) Midden-Oosten. De oorspronkelijke naam Heilig Landstichting veranderde naar Bijbels Openluchtmuseum. In 1993 werd, naast het jodendom en christendom ook de derde monotheïstische religie aan de presentatie toegevoegd: de islam, waarvoor nieuwe toevoegingen werden gedaan in het museum. In 2007 kreeg het museum de huidige naam Orientalis. In de loop der jaren ontstond ook een museumdriehoek in Berg en Dal. Het Vrijheidsmuseum is hier geland omdat bij de bevrijding van Europa de geallieerden hier halt hielden toen er een brug te veel was. Naast Orientalis is bovendien het Afrikamuseum gevestigd dat wemelt van historie en interculturaliteit, opgericht doorpaters uit de missie.
Park van waarden
Heilig Landstichting vertelt een verhaal. Dat verhaal is af te lezen aan de ruimtelijke aanleg, de gebouwen en objecten met hoge architectonische en kunsthistorische betekenis en de indrukwekkende begraafplaats, allemaal gevat in een wonderschoon landschap. Heilig Landstichting toont de veranderende visie van Nederland op religie door de jaren heen: waar het begon als locatie voor katholieke opvoeding en beleving groeide het uit tot een educatieve presentatie van de drie grote monotheïstische culturen. Hiermee gaat de cultuurhistorische betekenis van de Heilig Landstichting veel verder dan de optelsom van bijzondere gebouwen en initiatieven. Het is een fenomeen met een geschiedenis die tot de verbeelding spreekt en een fenomeen met grote spirituele en devotionele waarde. Uniek in de wereld. Nergens anders wandel je zo in de openlucht door de geschiedenis van onze religie en Westerse beschaving. Dit maakt het park -op basis van feiten en gevoel-een plek voor religie en het gesprek daarover. Een plek van devotie en rituelen, van vraagstelling naar het bestaan van de of een god of goden. Een plaats voor interreligieuze dialoog, religieus besef en waarheidsbesef. Een omgeving die stimuleert tot vragen en aanzet tot onderzoek naar de wereld, naar jezelf en het begin en einde ervan.